معرفی ذن و ذاذن

نظر شما درباره‌ی ذن چیست؟

اگر کسی از من بپرسد ذن چیست، نمی‌توانم جواب رضایت‌بخشی به‌ لحاظ نظری یا لغوی به او بدهم؛ مگر این‌که به کمک واژگان، نوآموزان را به تمرین برانگیزم. با این اوصاف، می‌توانم تعاریفی به شیوه‌های متعارف ارائه دهم تا شاید به نوآموز، مدد رساند که تفاوت ذن را نسبت به سایر آموزه­ها دریابد.

ذن، گونه­ای تمرین است، یک جور باور و نیز نوعی روش درمانی؛ راهی‌ست برای کسب بینش نسبت به سرشتِ درونیِ خودمان. ذن، راهنمایی‌ست در مسیر پیدا کردن هویت واقعی‌مان؛ اشارتی به رستگاری و رهایی، بدون اتکا به قدرت‌های ماورایی. از سویی، ذن، شیوه‌ای‌ست برای دست­یابی به آرامشِ کاملِ ذهن، بدون استفاده از داروهای آرام‌بخش. ذن به شما یاری می‌رساند تا با معیارهای اخلاقی و بدون نیاز به رعایت اصول مذهبی، زندگی کنید. هم­چنین، ذن کمک­تان می کند الگوها و عادات پیشین را کنار بگذارید و نیروی آفرینشگری را در وجود خود شکوفا سازید. به یاری ذن، می توانید ذهن­تان را از افکار ارتجاعی آزاد کنید و آن را به سمتِ تفکر واقع‌گرایانه سوق دهید. ذن، قادر است ذهن خرافی را به ذهن "خودبه­خودی" بازگرداند و تعادل وجودی (روان-تن)  را احیا کند.

تعاریف دیگر ذن، این‌گونه است:

ذن یعنی مهاجرت از اقیانوس اضطراب به ساحل آرامش، تغییر و تبدیل افرادِ غیرفعال و کاهل به فعال و خلاق؛ یعنی تبدیل روباه به شیر و مار به اژدها. ذن، مجرای انرژی به ذهن‌مان را هموار می کند و ما را قادر می‌سازد که ذهن منورمان را ببینیم . ذن، تمام بت‌های ذهنی پیشین و سدهای فکری را کنار می زند و این فرصت را به ما می­دهد تا به ذهن غیر دوگانه‌اندیش برسیم . سرانجام این که ذن، به ما راهی "میانه" می‌آموزد تا امکان دست­یابی به بیداری بودا (بودای درون) فراهم آید.

ذن می­کوشد چه چیزی به ما بیاموزد؟

ذن می‌کوشد به ما بیاموزد چه­گونه به ذهن‌مان دسترسی پیدا کنیم تا بتوانیم سیرت واقعی خویش را ببینیم. به علاوه، ذن در پی آن است کمک­مان کند ذهن‌مان را همیشه گوش به‌زنگ نگه داریم و نیروهای خلاقه‌مان را در سطح ضمیر هوشیار، برای استفاده آماده سازیم. هر آموزه یا آموزشی که ما را به این کشفیات (درون) رهنمون سازد، به‌راستی قابل احترام است. ذن چیزی جز بیداریِ ذهن به سرشتِ واقعیِ خویشتن نیست؛ همین و بس.

ذاذن چیست؟

"ذا" در ژاپنی، یعنی نشستن و "ذن" (همان گونه که گفتیم) یعنی مراقبه. بنابراین، ذاذن یعنی "مراقبه‌‌ی نشسته". اما ذن، مدیتیشن نیست و با مدیتیشن‌ها و آموزه‌های دیگر متفاوت است. در ذاذن، ما نمی‌نشینیم که بیندیشیم، بلکه تمامی افکار نامربوط و زائد را از ذهن می‌زداییم. شعار تمامی استادان ذن این است: "نه-اندیشیدن، بهترین نوع تفکر است". در ذاذن، اجازه می‌دهیم تمام افکار پریشان، راهِ خروجی خود را بیابند و برای این‌کار، از روش‌های متعددی که در نظر گرفته شده ­است، می‌توان استفاده کرد.

در حقیقت، ما ذهن خود را در هر نشست، پالایش می‌کنیم، نه این‌که بخواهیم مزاحم‌های تازه‌ و بیشتری را به ذهن خود فراخوانیم.